Wie was Janusz Korczak?

​

Hij werd geboren in 1878 of 1879 als Henryk Goldszmit in het gezin van een joodse advocaat. In 1912 werd hem gevraagd om directeur te worden van een weeshuis. Het weeshuis noemde ‘’Dom Sierot’ wat ook letterlijk weeshuis betekent. Het werd vaak de kinderrepubliek genoemd. Er zaten zo’n honderd kinderen tussen 5 en 18 jaar. Hij werd bij gestaan door Stefania Wilczynska.

​

Hij werd ook wel 'de advocaat van het kind' genoemd. Hij leerde ons dat we als opvoeder het kind met respect moeten behandelen. Hij kwam op allerlei manieren op voor de rechten van het kind. Zo ontwikkelde hij een kinderrechtbank in het weeshuis. Janusz Korczak wordt gezien als pionier op vlak van kinderrechten. Reeds in 1919 sprak hij over de noodzaak van een Magna Carta voor de rechten van kinderen. Dit internationale verdrag voor de rechten van het kind is er pas in 1989 gekomen.

​ 

Korczak stelde zich in zijn werk twee hoofdvragen.

Hoe kan ik van een kind (dit kind) houden en het begrijpen?

En hoe kan ik een kind (dit kind) respecteren en het vertrouwen?
Hij vond dat hij door het werken en samenleven met kinderen elke dag iets nieuw leerde, maar dat leren ging niet automatisch daarvoor was zelfbewustzijn nodig en voor dit zelfbewustzijn, zelfreflectie. Een vorm van afstand nemen van de situatie en er over gaan nadenken. Om het kind te begrijpen moet je dus eerst jezelf verstaan. Durven stilstaan bij je eigen handelen en kijken hoe dat handelen kinderen beïnvloedt. Pas dan kan je ook kinderen gaan begrijpen. Je moet je inleven in hun leefwereld, hun wereld leren kennen. Opvoeden gaat niet alleen om het kind, het gaat ook om jezelf. Zelfreflectie is dan ook één van de vijf kernpijlers van de pedagogie van Korczak. De ander pijlers zijn: respect, dialoog, participatie en rechtvaardigheid.

​

Wat belangrijk is, is zijn verwondering en belangstelling voor wat er in het kind omgaat, zijn grote creativiteit in het omgaan met kinderen en zijn klemmende oproep tot respect voor kinderen, niet omdat ze zuiver en onbedorven zijn, maar omdat ze intens bezig zijn met het zware karwei van groot worden.

Korczak biedt niet echt een theorie of handleiding aan, maar toch kunnen we heel veel van hem leren. Hoe je je verwonderen moet telkens opnieuw over dit ene kind en over wat we in onze samenleving vaak met kinderen aan het doen zijn.

​

​